Turngebouw
Het voormalig turngebouw staat aan de mw. Bähler Boermalaan in Paterswolde, naast Ons Dorpshuis. Tot 2020 is hier het Historisch Centrum van Ol Eel gevestigd geweest. Tegenwoordig is het (tijdelijk) in gebruik als kantoren voor de opvang van asielzoekers. Hoewel dit gebouw geen officieel rijks- of provinciaal monument is, wordt het door de gebruikers én de bevolking van Eelde-Paterswolde wel als zodanig ervaren.Het grootste deel van het pand is opgetrokken uit rode bakstenen met donkere stenen als omlijsting in min of meer Amsterdamsche Schoolstijl. Opvallend zijn de versieringen en vooruitspringende ‘pilaren’, die ook in baksteen zijn uitgevoerd. Later zijn aan het gebouw vleugels gemaakt in dezelfde stijl. Men kan duidelijk vier bouwfasen onderscheiden.
Het Turngebouw
In 1930 neemt het bestuur van Ons Dorpshuis het initiatief om samen met gymnastiekvereniging Actief de mogelijkheden te onderzoeken voor een nieuw gymnastieklokaal. Ook de gemeente Eelde wordt hierbij betrokken. In augustus 1931 liggen schets en begroting ter inzage. Het gebouw komt er, en nog wel inclusief een badgelegenheid met 5 douches en 2 kuipbaden, kleedkamers, centrale verwarming en een klein leslokaaltje voor de kleuters. De gymnastiekzaal (9 x 18 m) bevat 3 grote ramen en 8 kleinere, alsmede 2 grote dubbele buitendeuren op het zuiden. Aan de noordkant is een toestellenbergplaats aangebouwd. De opening vindt plaats op 26 november 1932 door de Commissaris der Koningin in Drenthe, Baron de Vos van Steenwijk.
Niet alleen de gymnastiekvereniging Actief, het gymnastiekonderwijs aan de lagere schoolleerlingen, de kleuters en de leerlingen van de voorbereidende klas van de Tuinbouwschool vullen de uren in het gebouw. De zaal wordt eveneens gebruikt voor volksdansen, bonte avonden en tentoonstellingen, zoals de jaarlijkse Floralia. De badgelegenheid wordt alleen op vrijdag en zaterdag opgesteld tegen lage tarieven. Gebruik van een douche kost 15 cent en een kuipbad 50 cent. Het gebruik van de badgelegenheid neemt gedurende de oorlogsjaren zodanige vormen aan, dat in 1944 bespreking vooraf geboden is.
Na de Tweede Wereldoorlog wordt het turngebouw verbouwd. De hoofdingang met dubbele deur en de dubbele deuren van de turnzaal verdwijnen en vervangen door een eenvoudige dubbele deur aan de achterzijde. Het kleuterlokaaltje, dat dan in gebruik is als clublokaal van Ons Dorpshuis, de gangen en het badhuis worden omgebouwd tot kleedkamers met douches voor de sporters.
De Kleuterschool
In het kader van een soort werklozenproject wordt in 1935 het plan bedacht om jeugdige werklozen een werklokaal te laten bouwen. De bouw door deze jongeren schiet echter niet op en na rijp beraad wordt besloten timmerman G. van Bergen het bouwwerk af te laten maken. Gebouwd wordt: een korte gang, die toegang geeft tot een werkruimte van 7 x 10 m, voorzien van veel grote ramen: achter deze ruimte wordt een bergplaats gebouwd.
Mede op verzoek van de schoolarts verhuist uiteindelijk in 1937 de kleuterklas naar het werklokaal, terwijl het werklokaal naar de bergruimte wordt verplaatst. Vóór dit schooltje wordt een schoolplein rondom een, nog steeds aanwezige, beuk aangelegd met een houten zandbak.
Instructiebad
In 1965 is deze kleuterschool gesloten en is zij omgebouwd tot een gemeentelijke instructie(zwem)bad, dat in 1966 is opengesteld. De grote ramen zijn voorzien van matglas. Het klaslokaal wordt een zwembassin, de werklozenwerkplaats een betegelde kleedkamer voor de meisjes, twee halletjes en een wc. Aan de oostkant wordt een nieuw gedeelte aangebouwd, met een keuken, een halletje en een wc voor het badpersoneel en een eveneens betegelde kleedkamer voor de jongens.
De ingang van de kleuterschool is dichtgemetseld en voorzien van een vierkant raam. De gang blijft en dient als geluidsbuffer tussen de turnzaal en het zwembad. Het instructiebad krijgt aan de achterkant een toegang met dubbele deur. De personeelsafdeling krijgt een zijdeur aan de oostzijde.
Omstreeks 1990 is het instructiebad gesloten en wordt het een opslagplaats voor goederen die naar Roemenië worden getransporteerd. Daardoor verdwijnt het waterbassin onder een stevige vloer.
Historisch Centrum
In 2000 krijgt Stichting Ol Eel het voormalige instructiebad als huisvesting toegewezen. Boven het vroegere zwembassin is de Hessinkzaal ingericht als grote vergaderzaal en voor andere activiteiten. De kleedkamers veranderen in een werkplaats annex garderobe en een fotoarchief. Ingangen, halletjes en keuken blijven als zodanig in gebruik. In 2009 krijgt Ol Eel voorlopig de beschikking over het totale gebouw. De turnzaal wordt dan opslag- en tentoonstellingsruimte voor allerlei historische voorwerpen, de kleedkamers en douches worden archiefruimte en opslagruimte voor historische kostuums.
Per 1 augustus 2021 heeft Ol Eel het gebouw verlaten en gaat verder in De Notenkraker aan de Schoollaan in Paterswolde.